Η Οφηλία Xάθηκε | Ποιήματα Κύπρου

Το Τελευταίο Ταξίδι της Οφηλίας, Photography by Dorota Gorecka

Η ολόλευκη της μνήμη— το ανθισμένο δάσος· η μυρωδιά της λεμονιάς· η πρώτη γεύση της αυγής.

Σε ξέφρενη στιγμή παραφοράς θάψαμε την σεμνότητα μας μέσα στους τοίχους του παρεκκλησιού

και πια ξεδιψασμένοι, κρύψαμε σε μια σπηλιά την νέα μας ιστορία στη σιγουριά της θάλασσας.

Τι όμορφη που είναι η Οφηλία

σαν κολυμπά στο ψίθυρο του δειλινού και στους λιλά αναστεναγμούς της δύσης!

Κάρφωσε πάνω στο κατάρτι το νυφικό της φόρεμα κι όλες της τις κορδέλες κι έχει σαν χτένα στα μαλλιά το κόκκινο φεγγάρι.

Στεκούμενη πίσω στο τιμόνι με την αλμύρα του γιαλού στο στόμα

και με τον άσπρο της κολλάρο

να πετά μες τα πανιά αδίστακτα,

πλέει το κίτρινο καράβι στο πορσελάνινο βωμό της νεογέννητης ημέρας. Χάνεται πια η Οφηλία μες στο θολό ορίζοντα μ’ ένα παράφωνο τραγούδι να κλαίει στα χείλη της και μ’ ένα γλάρο τσακισμένο να τη θρηνεί στο πλάι.

Ένα ποίημα στη σειρά Δεκατρείς Mεταξωτές Mπαλάντες

Read the English version of this poem at Ophelia Lost

Λίγα λόγια για το ποίημα…

Ποιήματα Κύπρου: Η Χαμένη Μορφή της Οφηλίας

Στο ποίημα “Η Οφηλία Χάθηκε,” ο ποιητής πλέκει έναν ιστό από εικόνες και συναισθήματα για να εκφράσει την απώλεια και τον άσκοπο χαμό της νεότητας, θεματική που διαπερνά τον ποιητικό κύκλο “Δεκατρείς Μεταξωτές Μπαλάντες” εντός της σειράς Ποιήματα Κύπρου. Η χρήση του ονόματος “Οφηλία” αντηχεί το τραγικό πεπρωμένο της ηρωίδας του Σαίξπηρ, ενώ στον πυρήνα του ποιήματος βρίσκεται η αίσθηση της θλίψης και της προσμονής που περιβάλλει τη μνήμη της νεαρής ηρωίδας – ενσαρκώνοντας έναν κόσμο πέρα από τα όρια της γήινης ύπαρξης.

Η πρώτη στροφή ανοίγει με τις αποχρώσεις της μνήμης της Οφηλίας, η οποία συμβολίζεται από την “ολόλευκη της μνήμη—το ανθισμένο δάσος,” τα “άνθη της λεμονιάς” και την “πρώτη γεύση της αυγής.” Αυτές οι εικόνες δημιουργούν έναν λυρικό καμβά, χαρακτηριστικό της ποίησης της Κύπρου, γεμάτο αθωότητα και καθαρότητα, που διαλύεται σταδιακά. Η θύμηση περνά σε μια στιγμή εσωτερικής αναταραχής, αφήνοντας να διαφανούν οι ρωγμές ενός ανεκπλήρωτου έρωτα, φορτισμένου με πένθος και νοσταλγία.

Καθώς το ποίημα προχωρά, η Οφηλία προβάλλεται σαν οπτασία μέσα στην απογευματινή αύρα, όπου “κολυμπά στο ψίθυρο του δειλινού και στους λιλά αναστεναγμούς της δύσης.” Πρόκειται για έναν οπτικό χαιρετισμό στη φευγαλέα φύση της ύπαρξης. Με το ματωμένο φεγγάρι στα μαλλιά της, η μορφή της γίνεται ακόμη πιο αιθέρια και προορισμένη για ένα θλιβερό, άγνωστο τέλος. Η στιγμή της μετάβασης στο πηδάλιο συμβολίζει την ένωση της με το υδάτινο στοιχείο – η “αλμύρα στο στόμα της” φανερώνει τη συγγένεια της με τη θάλασσα και προσδίδει μια αίσθηση αναπόφευκτης απομάκρυνσης από τα γήινα.

Στην τελική σκηνή, η Οφηλία “χάνεται μες στο θολό ορίζοντα,” μια εικόνα βαθιάς απώλειας, που καταλήγει σε ένα παράφωνο τραγούδι και έναν “γλάρο τσακισμένο να τη θρηνεί στο πλάι.” Η αποχαιρετιστήρια αυτή σκηνή θυμίζει τελετουργία και ενώνει τη μορφή της Οφηλίας με τις τραγικές ηρωίδες της αρχαίας τραγωδίας, όπως η Ευρυδίκη και η Ιουλιέτα. Έτσι, ο ποιητής προσφέρει μια συγκλονιστική απεικόνιση της φθαρτότητας, της αγάπης που χάνεται, και της αναπόδραστης μοίρας.

Με αυτό τον τρόπο, το ποίημα εντάσσεται στη σύγχρονη ποίηση της Κύπρου, αναδεικνύοντας τη δύναμη του μύθου και του ονείρου σε συνάρτηση με τη φύση, τον θάνατο και την πνευματική λύτρωση.

Ανάλυση Θεμάτων στο Ποίημα

Το θέμα της θνητότητας, σε συνδυασμό με τη θλίψη για την απώλεια της νεότητας, διατρέχει ολόκληρο το ποίημα. Η Οφηλία παρουσιάζεται ως φιγούρα που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, προσφέροντας μια βαθιά ποιητική ανασκόπηση της ανθρώπινης εμπειρίας και της επιθυμίας για ελευθερία από τους δεσμούς της ύλης.

Ανάλυση Στίχου

Οι στίχοι κυμαίνονται ανάμεσα σε λυρικές εικόνες και σκηνές σκοτεινής ομορφιάς, με ρυθμό που αναδεικνύει τη συναισθηματική ένταση. Η γλώσσα παραμένει απλή αλλά έντονα μεταφορική – η “ματωμένη” θάλασσα και τα “λιλά” δειλινά αποδίδουν την ένταση της εσωτερικής ρήξης και το ανείπωτο πένθος.

Ανάλυση Συμβολισμού

Το ματωμένο φεγγάρι στα μαλλιά της Οφηλίας και ο “γλάρος τσακισμένος” λειτουργούν ως σύμβολα της απώλειας, του ανείπωτου πόνου και της θυσίας. Η ίδια η Οφηλία μοιάζει με μια ψυχή που επιθυμεί να ξεφύγει από τα δεσμά της ύλης, καθιστώντας την παρουσία της ένα πνευματικό ίχνος σε έναν κόσμο μεταβατικό.

Κύριες Ποιητικές Εικόνες

Η θάλασσα, το κατάρτι, τα μαλλιά που ανεμίζουν, το πλοίο στον ορίζοντα – όλα συνθέτουν μια ποιητική σκηνογραφία που καθρεφτίζει το βάθος της απώλειας και της απομάκρυνσης. Η ποιητική γραφή της Κύπρου αναδεικνύεται εδώ ως τόπος λυρικής αναπόλησης, συνδέοντας φύση και ψυχή.

Επίδραση Θρησκευτικού Συμβολισμού

Το “παρεκκλήσι” και το “σκληρό ξύλο του καταρτιού” υποδηλώνουν στοιχεία θυσίας και πνευματικής κάθαρσης. Η Οφηλία συνδέεται με τη θρησκευτική εικονογραφία, καθιστώντας το ταξίδι της μια τελετουργική έξοδο προς το άγνωστο. Έτσι, το ποίημα αντλεί από την παράδοση των Ποιημάτων Κύπρου, μετουσιώνοντας το πένθος σε συλλογικό λυρισμό.